NÜKLEER TEHDİTLER Çıkarılan Dersler

NÜKLEER TEHDİTLER Çıkarılan Dersler

   12/03/2015       Yakup Gündüz

---

Çıkarılan Dersler

Acil Durum Yönetimi ve Faaliyetlerin Düzenlenmesi

• Tehlikenin derecesine göre önceden ve uygun acil durum müdahale planlarının yapılması gereklidir.
• Acil durum müdahalesinde yer alacak kişilerin rollerinin ve sorumluluklarının belirlenmesi gereklidir.
• Yerel yetkililer ile diğer müdahale organizasyonlarının mümkün olan en kısa zamanda ortak hareket etmelerinin sağlanması gerekmektedir.

Tanımlama, Tebliğ Etme ve Harekete Geçme

• Radyoaktif maddeler ile ilgili tüm tesislerdeki işletme prosedürlerinin iyileştirilmesi gereklidir. İşletme prosedürleri, operatörlere güvenlik analizi yapılan tüm kazalar için rehberlik etmelidir.
• Metal geri dönüşüm endüstrisinin radyasyon uyarı işaretlerini ve tehlikeli kaynak içeren cihazları tanımaları gereklidir. Ayrıca hurda metal olarak gelen maddelerdeki radyoaktif malzemenin varlığının belirlenmesi için dedektör sistemleri kurulmalıdır.
• Radyasyon kaynaklı yaralanmaların tanınması için doktorların kullanabileceği rehberler hazırlanmalıdır.
• Yüksek radyasyon dozu almış hastaların tedavi yöntemlerinde sorgulayıcı bir tutum benimsenmelidir. Herhangi beklenmedik bir durum uygun bir şekilde araştırılmalıdır.
• Herhangi bir radyolojik acil durumda Uluslararası Atom Ajansı anında haberdar edilmeli ve ajans prosedürleri ile uyumlu müdahale edilmelidir.
• Radyolojik olayın derecesi belirlendikten sonra en hızlı şekilde gerekli faaliyetler yapılmalıdır. Herhangi bir gecikme sonuçları daha kötü hale getirecektir.
• Yüksek radyasyon seviyelerine sahip alanlar gibi acil durum düzenlemelerini ve müdahalelerini olumsuz yönde etkileyebilecek bölgelerin acil durum planlarının önceden yapılması gereklidir.

Acil Koruyucu Eylemlerin Yapılması

•  Acil durum anında insanların yüksek radyasyon dozu almalarını engelleyecek eylemlerin yapılması gereklidir.
• Yapılacak eylem planı için çevresel görüntüleme sistemlerinden çıkan sonuçlardan ziyade tesisin durumu göz önüne alınmalıdır.
• Acil duruma müdahale için yapılan acil durum eylem planı, tüm yetkililerin koordineli bir şekilde çalışmasını gerektirir.
• Muhtemel panik ve trafik riskleri, tahliye planlarını engellememelidir.
• Tiroit bezinde radyoiyodin birikmesini engellemek amacıyla kararlı İyot tabletlerinin dağıtımının düzenlenmesi gereklidir.
• Radyasyon salınımından kısa bir süre sonra tahliye, İyot tablet ve kirlenme ihtimali olan yiyecek ve içeceklerin tüketilmesinin engellenmesi gibi önlemler alınmalıdır. Ancak tahliye işlemleri hızlı bir şekilde yapılamamışsa, sığınaklarda korunma da geçici bir önlem olarak düşünülebilir.
• Acil durum anında yüksek tedbirli acil korunma eylemlerinin alınması ve halkın haberdar edilmesi, halkın radyasyondan kaynaklı zarar görme ihtimalini azaltacaktır.
• Acil durum anında yapılacak eylemler önemli olsa da koruyucu önlemlerin ne zaman kaldırılacağının belirlenmesi de gereklidir. Tahliye edilen insanlar doğal olarak evlerine dönmek ve normal yaşantılarına geri dönmek isteyeceklerdir. Etkilenen bölgeler için dikkatli değerlendirme çalışmaları yapılmalıdır.

Bilgi Sağlamak, Talimatları Yayınlamak ve Halka Yapılan Uyarılar

• Radyolojik olaylarda halka bilgi verme mekanizmalarının geliştirilmesi gereklidir.
• Etkilenen bölgede yaşayan insanlara acil durum anında alınan koruyucu önlemler hakkında detaylı bilgi verilmesi gereklidir.
• Medya ve yayın organlarına sağlanacak acil durum bilgilerinin koordine edilmesi gereklidir.
• Halka verilen bilgi verme yönteminin kalitesi de halkın kendini korumasında önem taşımaktadır. Halk tarafından uygulanan korunma eylemi, uyarı sinyalinin (siren gibi) duyulmasından hemen sonra gelecek uyarı mesajı (radyo gibi) ile daha etkili olacaktır. Verilen mesaj, kazanın olduğu yeri detaylı bir şekilde tanımlamalı, tehlikenin boyutu ve acilliği hakkında bilgi vermelidir.
• Radyolojik veya nükleer olaydan etkilenen bölgeye yakınlaşan insanların uyarı sinyallerini ve yer işaretlerini anlamaları beklenmemeli, bu insanlarla özel iletişim mekanizmaları oluşturulmalıdır.
• Beklenmedik yerlerde gerçekleşen radyolojik ya da nükleer olaylar için medya, ana uyarı mekanizması olarak kullanılabilir.

Acil Durum Çalışanlarını Korumak

• Acil durum çalışanları, alacakları risk konusunda açık ve detaylı bir şekilde bilgilendirilmeli ve yapılması gereken eylemler için eğitilmelidir.
• Acil durum çalışanları, uygun koruyucu ekipman ve ölçme cihazları ile donatılmalıdır.
• Acil durum müdahale planları acil durum çalışanlarının ihtiyaçlarını da gidermelidir.
• Acil durum çalışanlarının alacakları radyasyon dozları, tıbbi müdahale gerekmesi halinde kullanılmak üzere uygun bir şekilde değerlendirilmeli ve kaydedilmelidir.

Başlangıç Evresinin Değerlendirilmesi

• Problemin büyüklüğünün ve kapsamının değerlendirilmesi ilerleyen bir süreçtir. Bu sebeple acil durum müdahale ekipleri problemi değerlendirmeye devam etmeli ve başlangıç evresinde yapılan değerlendirmelerin geçerliliğini sorgulamalıdır.

Tıbbi Müdahalelerin Yönetilmesi

• Radyasyon kaynaklı hastalıkların teşhisi ve tedavisi sırasındaki zorluklar için tıbbi eğitimler verilmelidir.
• Daha önce radyasyona maruz kalmış bir hastanın tedavisi ile ilgilenmiş doktorlar, diğer doktorlar ile tecrübe paylaşımı yapmalıdır.
• Yetkililerin hazırladığı plan ve prosedürler, hastaların öncelik sıralarını ve uygun medikal merkezlere taşınmasını da kapsamalıdır. Ayrıca varsayılan kurban sayısına uygun sayıda tıbbi çalışanın da hazır bulunması gerekmektedir.
• Ulusal acil durum planı, gerektiğinde uluslararası kuruluşlardan acil durum desteği talep edebilmek için gereken şartları sağlamalıdır.
• Yüksek radyasyon dozuna maruz kalmış insanların uzun dönem tıbbi destek almaları için kriterler belirlenmelidir.

Halkın Bilgilendirilmesi

• Risk altında olmayan insanların sürekli olarak takip altında tutulduklarına ve onlar için koruyucu önlemler alınmasına gerek olmadığına ikna edilmeleri gereklidir.
• Halkın bilgi taleplerinin karşılanması, acil durum müdahale eylemlerini olumsuz etkilememelidir.
• Halka doğru ve zamanında bilgi verilmesine dikkat edilmelidir.
• Tüm radyolojik ve nükleer tesisler için hazırlanan acil durum planları hakkında halka ve yayın organlarına gerekli bilgiler verilmelidir.
• Bilgi merkezlerinde çalışan insanların, halka ve medyaya karşı sade ve net bir dil kullanmaları konusunda eğitilmelidir.

Tarımsal Önlemlerin Alınması, İngesyona Karşı Alınan Önlemler ve Uzun Dönem Koruyucu Önlemler

• Tarımsal alanlar için uluslararası alanda geçerli koruyucu eylem planları oluşturulmalıdır.
• Acil durum sırasında yapılan müdahale değişiklikleri halka uygun bir şekilde anlatılmalıdır.
• Doz hızlarını düşürmek için sokaklar, çatılar, toprak yüzeyleri gibi bölgelerin arındırılması için önceden belirlenmiş metodlar ve kriterler olmalıdır.
• Hedeflenen doz azalma seviyelerine ulaşılmadan arındırma işlemlerinin tamamlandığı ilan edilmekten kaçınılmalıdır.

Acil Durum ve Müdahelesinin Radyolojik Olmayan Sonuçlarının Hafifletilmesi

• Acil durum müdahalesi sırasında, uygulanan eylemlerin halk üzerinde yaratacağı psikolojik etkiler de dikkate alınmalıdır.
• Olaylar sonucu oluşacak tazminat sistemi, sağlık risklerine ve maddi ekonomik etkilere göre oluşturulmalıdır.

Yenileme Çalışmalarının Yapılması

• Normal yaşam koşullarına bir an önce dönülmesi için medya ve halk tarafından yapılacak olan baskı önceden tahmin edilmelidir.
• Yenileme çalışmalarını organize edebilmek için yetkililerin yüksek güvenilirliğe sahip olmaları gerekmektedir.