SOBA HANGİ HALLERDE ÖLDÜRÜCÜDÜR?
SOBA HANGİ HALLERDE ÖLDÜRÜCÜDÜR?
Ülkemizde her yıl özellikle kış aylarında yüzlerce
kişi sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybediyor.
Zehirlenmeler çoğunlukla yakıt ve soba kullanımında doğru yöntemin bilinmemesi
ve küçük ihmaller yüzünden yaşanıyor. Kalitesiz yakıt, temizlememiş baca ve
doğru kullanılmayan sobaya bağlı olarak, rüzgarın da etkisiyle bacanın dumanı
geri tepmesi sonucu karbonmonoksit gazından zehirlenmeler meydana geliyor.
Uzmanlar, bu tür olaylarda baca temizliği, soba kullanımı ve yakıt kalitesinin
önemli bir etken olduğuna dikkat çekiyor.
Soba zehirlenmelerinin
önüne geçmek için şunlar yapılmalı:
BACALAR TEMİZLENMELİ
Bacalar mutlaka temizlenmeli; is, kurum ve
katran bağladığı zaman baca kesiti daralır ve çekim gücü düşer. Baca
temizlenmediği zaman da soba içine yanma için yeterli hava giremez. Böylece
yanma yavaşlar, yanma verimliliği düşer ve dumanlı yanma olur. Rüzgarlı
havalarda da sık sık baca gazı teper ve oda içine duman sızar. Bacalarda
mutlaka baca başlığı kullanılmalıdır. Aksi durumda rüzgarlı havalarda zararlı
ve zehirli gazlar teperek zehirlenmelere neden olabilir. Sık sık baca tepmesi
oluyorsa, baca deliğinin uygun olup olmadığı kontrol ettirilmeli. Bina bacası
çatının en yüksek noktasından en az 1 metre yüksekte olmalı ve çıkan gazların
dağılabilmesi için yanındaki binalardan 6 metre uzakta olmalıdır. Baca
rüzgardan fazla etkilenmeyecek şekilde iyi çekişli olmalıdır. Lodoslu
bölgelerde bacaya klape takmak geri tepmeleri önlemede yararlı olabilir.
SOBA KURULMASI
Soba duvardan en az 50 ve en çok 150
santimetre uzağa kurulmalı. Borular mümkün olduğunca kısa ve düşey doğrultuda
olmalı. Yatay borular bacaya doğru yüzde 10 eğimle yükselerek takılmalı. Fazla
dirsek ve borudan kaçınmalı, en fazla iki dirsek kullanılmalıdır. Delik boru
kullanılmamalı. Soba, dirsek ve boru eklem yerleri duman sızdırmamalı, eklem
yerleri birbirine uygun bir şekilde geçirilmelidir. Baca ve soba borusu
bağlantısının uygun biçimde yapıldığından emin olunmalı. Soba boru ucu, baca
deliğine fazla sokulup tıkanmamalı ve bacayı daraltmamalıdır. Soba boruları
pencere ve duvardan dışarı çıkarılıp uzatılmamalıdır.
YAKIT VE SOBA KULLANIMI
Soba odanın içinde en uygun yere
yerleştirilmeli, altına yanıcı olmayan bir maddeden altlık konmalı. Verimli
yanması için soba en fazla üçte iki oranında doldurulmalı. Mutlaka üsten
yakılmalı ve daha sonra üzerine hiç kömür ilavesi yapılmamalı. Soba tutuşuncaya
kadar alt ve üst delikleri açık tutulup, tutuştuktan sonra delikler kademeli
olarak kapatmalı. Kömür bittiğinde tekrar temizlenip aynı şekilde yakılmalıdır.
Yatarken soba üzerine kürekle kömür atılıp hava ve duman kapakları kısmen
kapatılıp sobayı uyumaya bırakılmamalıdır. Baca klapesi tam olarak kapanmamalı,
sobanın hava ve duman kapaklarının kapatılması zehirlenmeye davetiye çıkartır.
Lodoslu havalarda yatmadan soba mutlaka söndürülmeli. Verimli yanma için
sobaların külleri günlük temizlenmelidir. Hangi tip soba olursa olsun, soba
yanarken uyunmamalı. Soba borusuna çamaşır kurutmaya yönelik aksesuarlar
takılmamalı. Sobanın kurulu olduğu odada yatılmamalı, yatılmak zorundaysa da
sönmüş olmalıdır. Soba yanan odada yatılmak zorunda ise kişinin başı sobadan en
az 1.5 metre uzakta, kapıya yakın olmalı ve kapı hafifçe açık olmalıdır. Odada
kirli gazın birikmesi önlenmelidir. Kapı ve pencere sıkı şekilde kapatıldığında
yanmakta olan sobaya yeterli hava giremez ve baca çekişi düşer. Soba içine
yeterli havanın girememesi eksik yanmaya neden olur. Bu da orta ve şiddetli
rüzgarlı havalarda baca gazının sobadan sızarak oda içine dolmasına ve
zehirlenmeye yol açar.
ZEHİRLENME VE YAPILMASI GEREKENLER
Karbonmonoksit gazını soluyan kimsede
hafif uyuşukluk, durgunluk ve uyuklama hissi belirir. Bu belirtiler
zehirlenmenin başladığı anlamına gelir. Sobalı bir odada otururken; yorgunluk,
halsizlik, baş dönmesi, baş ağrısı, uyku hali, bulantı, kusma, görme
bulanıklılığı, huzursuzluk hissedilince pencere ve kapıyı açın, odaya taze hava
girmesini sağlayın. Zehirlenen kişiyi derhal ortamdan uzaklaştırılıp, temiz
havaya varsa saf oksijenle teneffüs ettirilmeli ve acilen en yakın sağlık
kurumuna götürülmelidir.
Biraz daha fazla karbonmonoksite maruz
kalındığında hareket yeteneği felce uğrar, insana tatlı bir rehavet çöker ve
uyuklama isteği doğar. İleri aşamada titreme, kas kasılmaları ve çene
kilitlenmesi başlar. Gözler bir noktaya dikilir ve ateşlenme olur. Solunum ve
kalp atışları yavaşlar, vücut ısısı düşer, his ve şuur kaybolur ve ölüm gerçekleşir.
0 yorum :
Yorum Gönder