YANARDAĞ (VOLKAN)
Doğal Afetlerle ilgili Detaylı Bilgiler
Doğal
afet, insanların etkisi olmadan meydana gelen, büyük yıkımlar
yaparak insanların canına veya malına zarar veren doğa olaylarına
verilen isimdir. Kasırga, deprem, sel birer doğal afettir...
YANARDAĞ (VOLKAN)
Yanardağ
ya da diğer bir adıyla volkan, dünyanın katmanlarında yer alan magmaların yeryüzüne
çıktığı, genelde şekil olarak koni biçimine benzeyen ve magma maddelerin havaya
püskürtülmesini sağlayan, bir ağzı bulunan dağdır.
Dünyanın
fizyolojisine bakıldığında, dünyanın çeşitli katmanları bulunmaktadır. Bu
katmanların bazılarında radyoaktif elementler ayrışır ve burada çok yüksek
derecede bir ısı açığa çıkar. Öyle ki, bu ısı bazen binlerce derece seviyesine
çıkabilmektedir. Derin katmanlarda yüksek basınç bulunduğu için, kayaçlar erime
işlemine uğrayamazlar ve bu nedenle sıvı hale dönüşemezler. Bu kayaçlar oldukça
kızgın haldedir ve yeryüzünün zayıf noktalarından yukarıya doğru çıkmaya
başlarlar.
Dünyanın
daha üst katmanlarında basınç oranı azalır ve kayaçlar bu nedenle yukarıya
doğru çıkarken erimeye başlar. Ve bu kayaçlar yeryüzüne, lavlar halinde çıkmış
olur. Bu lavlar, volkanik dağlardan yeryüzüne püskürülmektedir. Yeryüzüne
yanardağlardan çıkan lavlar, dünyanın katmanlarını incelemek ve bu katmanlardan
bilgi almak için bilim insanlarınca incelenmektedir.
Dünya
geneline bakıldığında, yeryüzünde oldukça fazla yanardağ bulunmaktadır.
Bu alanlar aynı zamanda, volkanik bölge olarak adlandırılırlar. Bu
yanardağların çoğu sönmüşken, yaklaşık 700-800 kadar yanardağ aktif olarak lav
püskürmeye devam eder. Fakat bu lav püskürme işlemi, sık sık yaşanan bir eylem
değildir. Çok nadir olarak yaşanır. Yaşandığında ise, hayatı felç edebilir.
Sönmüş yanardağlar ise, hiç beklenmedik şekilde tekrar aktif hale gelebilme
özelliğine sahiptirler. Burada magmanın rolü büyüktür.
Dünyada
yer alan etkin yani aktif yanardağların çoğu, dar kuşaklarda toplanmış
bulunmaktadır. Buralar volkanik alanlardır. Bu kuşaklar içerisinde, Pasifik
Çevresi Kuşağı, en bilinenlerden ve aynı zamanda en tehlikelilerinden
biridir. İkinci büyük yanardağ bölgesi ise, Atlas Okyanusu Bölgesidir. Bu
bölge, okyanus ortalarındaki ve anakarada yer alan fay bölgelerini
içermektedir. Bu okyanus bölgelerinin dışında, bir de volkanik bölge olarak
Akdeniz Bölgesi bulunmaktadır. Bu bölgedeki yanardağlar, Akdeniz çevresinde
bulunan kıvrımlı dağların iç bölgelerinde bulunur ve jeolojik yapıdan
incelendiğinde, Akdeniz Bölgesinin özelliklerini taşımaktadır.
Anakarada
bulunan yanardağların, oldukça görkemli görüntüleri bulunmaktadır. Ama bu
görkemli yanardağlar, deniz ve okyanus bölgelerinde yer alan yanardağlarla
karşılaştırıldıklarında, görkemlerini kaybetmiş olmaktadırlar. Okyanus ve
denizlerde yer alan yanardağların, sadece tepeleri su yüzeyindedir. Bu türden
yanardağlara bilinen en iyi örneklerden birisi, Kanarya Adaları’nda bir ada
olan tenerife adasındaki “Pice de Teide” Yanardağ’dır. Bu volkanın doruk
noktası deniz yüzeyinden 3.718 metre yüksekte, dibiyse su yüzeyinden 3000 metre
aşağıda yer alır. Bu volkanın toplam yüksekliği, Ankara’daki yanardağlardan
oldukça fazladır. Ki Hawai Adalarında yer alan Volkanik dağların, tüm
yükseklikleri 9 kilometreyi aşmaktadır. Bu yükseklik ise, yeryüzünün en büyük
dağı olan Himalayalar’dan daha fazladır.
Yanardağlar
aktif hale geçtikleri zaman, yeryüzüne çok kızgın lavlar iner ve havaya da kül
ve toz bulutları dağılır. Bu kül bulutları o kadar şiddetli büyüklükte olabilir
ki, dünyadaki hava yolu ulaşımını rahatlıkla aksatabilir. Lavların da çevreye
zararları oldukça geniş çaplıdır.
0 yorum :
Yorum Gönder